Światło padające przez zielony baldachim liści, jasne niebieskie niebo w południe, złote październikowe światło – wszyscy znamy te „archetypowe” scenariusze oświetleniowe, które towarzyszą ludzkości i kształtują ją od około 300 tysięcy lat. Sponsorowany przez firmę TRILUX projekt „NatürLicht” ma na celu lepsze zrozumienie związanych z nimi potrzeb i uczuć – i wykorzystanie ich w kontekście Human Centric Lighting (HCL).

 

Odwzorowanie archetypów w możliwie przyjemny sposób

 

Jak wpływa na nas światło słoneczne, jakie są archetypowe scenariusze oświetleniowe i relacje chronobiologiczne? Firma TRILUX chciała się tego dowiedzieć, przeprowadziła więc w ramach projektu „NatürLicht” autoeksperyment, który odbył się w położonym na uboczu westfalskim skansenie Gut Loh-Hof pomiędzy Soest a Hamm. Główne założenie: zespół projektowy mieszka i pracuje razem przez cztery dni – bez żadnego sztucznego światła. Każdy uczestnik uważnie obserwuje, jak naturalne scenariusze oświetleniowe wywołują różne nastroje i dynamikę w różnych sytuacjach. Jako centralną bazę zespół projektowy zbudował przezroczystą kopułę świetlną o wymiarach około 30 m2 z miejscami do siedzenia i stanowiskami do pracy; noclegi odbywały się w prywatnych namiotach. W ciągu dnia program obejmował zadania indywidualne, wspólne warsztaty i czas wolny. Uczestnicy mogli przy tym wybrać dowolne inne miejsce na łonie natury poza kopułą świetlną. Wyniki były zapisywane w osobistych dziennikach i ustrukturyzowanych kwestionariuszach, a następnie analizowane przez grupę podczas wspólnych dyskusji.

W ramach projektu zespół zidentyfikował i zbadał szereg naturalnych, archetypowych scenariuszy oświetleniowych, takich jak kojąca atmosfera świetlna pod zalanym słońcem zielonym baldachimem liści. Ale jak można możliwie wiernie odtworzyć te efekty za pomocą sztucznego oświetlenia? W celu wyjaśnienia tej kwestii część przezroczystej kopuły została zastąpiona specjalnymi panelami świetlnymi. Mogą one – podobnie jak monitory – wyświetlać nie tylko kolory, ale i konkretne obrazy. Pierwsze wyniki: chociaż świecący obraz liściastej kopuły tworzy pożądany nastrój świetlny, często jest postrzegany jako „zbyt natrętny”. O wiele korzystniej zostały ocenione abstrakcyjne, „rozmyte” obrazy, które jedynie powielają dany schemat kolorystyczny. Kopuła świetlna pojawiła się ostatnio na Professional Lighting Design Convention (PLDC) w Rotterdamie. Wielu odwiedzających skorzystało z okazji, aby doświadczyć w niej różnych nastrojów oświetleniowych. W semestrze zimowym 19/20 projekt będzie kontynuowany w Wyższej Szkole Nauk Stosowanych i Sztuki (HAWK) w Hildesheim pod kierownictwem mgr. inż. Norberta Wasserfurtha-Grzybowskiego.

Zdjęcie: NATÜRLICHT